ภ.บ.ท.5 คืออะไร ซื้อขาย ออกเอกสารสิทธิได้หรือไม่ รู้ก่อนตัดสินใจซื้อที่ดิน

โดย DDproperty Editorial Team

อัปเดตล่าสุด 26 มีนาคม 2568 • ใช้เวลาอ่าน 2 นาทีซื้อบ้านหลังแรก

ภ.บ.ท.5 คือ ที่ดินประเภทหนึ่ง ซึ่งมีความแตกต่างจากที่ดินประเภทอื่น ๆ และมีความเสี่ยงที่ผู้ต้องการจะซื้อควรทราบก่อนตัดสินใจ มารู้จักว่าที่ดิน ภ.บ.ท.5 คืออะไร และหาคำตอบว่าที่ดิน ภ.บ.ท.5 ซื้อ-ขายที่ดินได้ไหม ขอเอกสารสิทธิ์ได้หรือไม่ ปลูกสร้างบ้านได้ไหม และสามารถจำนองได้หรือไม่

อ่านหัวข้อที่คุณสนใจ

• ที่ดิน ภ.บ.ท.5 คืออะไร
• ที่ดิน ภ.บ.ท.5 มีลักษณะอย่างไร
• ที่ดิน ภ.บ.ท.5 ซื้อขายได้หรือไม่ อย่างไร
• การซื้อที่ดิน ภ.บ.ท.5 มีความเสี่ยงอย่างไร
• ที่ดิน ภ.บ.ท.5 สามารถขอออกเอกสารสิทธิได้หรือไม่
• ปลูกสร้างบ้านหรืออาคารบนที่ดิน ภ.บ.ท.5 ได้หรือไม่
• จะจำนองสิ่งปลูกสร้างบนที่ดิน ภ.บ.ท.5 ได้หรือไม่
• ที่ดิน ภ.บ.ท.5 ออกโฉนดได้ไหม

ภ.บ.ท.5 คืออะไร

ภ.บ.ท.5 คือ ภาษีบำรุงท้องที่ หรือที่เรียกกันว่า ภาษีดอกหญ้าหรือ ดังนั้น ภ.บ.ท.5 จึงเป็นเพียงเอกสารที่รับรองการเสียภาษีของผู้ที่ครอบครองที่ดินดังกล่าวให้กับหน่วยงานท้องถิ่น ในที่นี้คือองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ซึ่งมีหน้าที่รับจ่ายเงินภาษีและลงบันทึกไว้ และออกเอกสารที่เรียกว่า ภ.บ.ท.5 ให้ผู้ชำระภาษีไว้เป็นหลักฐาน

ดังนั้น ภ.บ.ท.5 คืออะไร ใช่เอกสารสิทธิที่ดินหรือไม่ คำตอบ คือ ภ.บ.ท.5 ไม่ใช่เอกสารสิทธิที่ดิน เพราะไม่ได้ออกโดยกรมที่ดิน และ อบต. ไม่มีอำนาจตรวจสอบการครอบครองที่ดิน

รู้จักเอกสารสิทธิ์ที่ดิน

เรื่องควรรู้เกี่ยวกับเอกสารสิทธิ์ที่ดินเพื่อไม่ให้ถูกหลอกก่อนตัดสินใจซื้อ-ขาย

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 มีลักษณะอย่างไร

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 นั้นเกิดในช่วงหลายสิบปีก่อนซึ่งเกิดภาวะที่ดินทำกินไม่เพียงพอต่อจำนวนประชากร ทำให้เกิดการเข้าไปอาศัยในที่ดินรกร้างหรือถางป่าเพื่อใช้เป็นที่ทำกิน และเพื่อให้มีหลักฐานที่อ้างอิงจากการเข้าใช้ประโยชน์บนที่ดินนั้น จึงมีการเสียภาษีบำรุงท้องที่เพื่อให้ได้เอกสารรับรองการจ่ายภาษี ภ.บ.ท.5 เพื่ออ้างอิงถึงการครอบครองที่ดินดังกล่าว

ดังนั้น ลักษณะเด่นของที่ดิน ภ.บ.ท.5 คือ ที่ดินซึ่งไม่มีเอกสารสิทธิใดจากกรมที่ดินให้การรับรองการครอบครองหรือถือกรรมสิทธิ

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 ซื้อขายได้หรือไม่ อย่างไร

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 นั้นมีการซื้อขายเกิดขึ้นแต่จะต่างจากการซื้อขายที่ดินทั่วไปซึ่งมีเอกสารสิทธิที่ดินรับรอง โดยการซื้อขายที่ดิน ภ.บ.ท.5 คือ จะเป็นเพียงการโอนสิทธิการครอบครองจากบุคคลหนึ่งไปยังอีกบุคคลหนึ่งเท่านั้น ไม่ได้ทำให้บุคคลใดมีกรรมสิทธิในที่ดินนั้นขึ้นมาแต่อย่างใด

โดยการซื้อขายโอนสิทธิครอบครองนั้นทำได้โดยการแจ้งเปลี่ยนชื่อผู้เสียภาษีบำรุงท้องที่จากชื่อของผู้ขายเป็นชื่อของผู้ซื้อ การดำเนินการเกิดขึ้นที่ อบต. โดยเจ้าพนักงาน อบต. จะลงชื่อเป็นพยานรับทราบ ซึ่งในการซื้อขายจะไม่มีการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมหรือภาษีในการโอนใด ๆ ทั้งสิ้น

การซื้อที่ดิน ภ.บ.ท.5 มีความเสี่ยงอย่างไร

เนื่องจากที่ดิน ภ.บ.ท.5 นั้นไม่อยู่ในการรับรองสิทธิโดยกรมที่ดิน จึงมีความเสี่ยงที่ที่ดินดังกล่าวอาจจะเป็นที่ดินที่บุคคลอื่นครอบครองอยู่แล้ว ที่ดินซึ่งเป็นที่สาธารณะ ที่ป่าสงวน ป่าชายเลนหรืออุทยานแห่งชาติ รวมไปถึงที่ดินในเขตทหาร ซึ่งผู้ครอบครองโดยถือเอกสาร ภบท. นั้นไม่ทำให้เกิดสิทธิที่จะคัดค้านการยึดที่ดินคืนจากภาครัฐได้ จึงต้องยอมรับความเสี่ยงนี้

แต่การตรวจสอบกับกรมป่าไม้และกรมทหารจะทำให้ทราบว่าเป็นที่ป่าไม้หรือที่ทหารหรือไม่ และการตรวจสอบกับกรมที่ดินทำให้ทราบว่าที่ดินเป็นที่ของบุคคลอื่นที่ถือกรรมสิทธิอยู่หรือไม่ ก็สามารถลดความเสี่ยงจากการเรียกคืนที่ดินลงได้บ้าง ข้อมูลที่จะใช้ในการตรวจสอบคือพิกัดและระวางของที่ดินซึ่งระบุอยู่บน ภ.บ.ท.5

นอกจากนี้ ความเสี่ยงในการซื้อที่ดิน ภ.บ.ท.5 คือ เรื่องขนาดที่ดินที่จะได้รับ อาจคลาดเคลื่อนจากที่ระบุไว้ในเอกสาร ภ.บ.ท.5 เนื่องจากเอกสาร ภ.บ.ท.5 จะระบุเนื้อที่โดยประมาณจากผู้ที่ครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินดังกล่าว

ไม่ได้เป็นการรังวัดหรือคำนวณเนื้อที่ตามหลักการของกรมที่ดิน และหลักวิชาการทางแผนที่ซึ่งมีความละเอียดและแม่นยำ ถ้าหากมีการรังวัดเพื่อออกเอกสารสิทธิที่ดินในอนาคตปริมาณเนื้อที่อาจจะลดลงจากที่ระบุใน ภบท5 ได้

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 สามารถขอออกเอกสารสิทธิได้หรือไม่

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 สามารถขอออกเอกสารสิทธิได้เมื่อรัฐบาลมีประกาศเรียกให้ผู้ครอบครองที่ดิน ภ.บ.ท.5 นำมาออกเอกสารสิทธิที่ดิน โดย ภ.บ.ท.5 คือ เอกสารที่ใช้ประกอบการออกเอกสารสิทธิ ซึ่งมีเงื่อนไขว่าที่ดิน ภ.บ.ท.5 นั้นต้องไม่ตั้งอยู่ในเขตที่ดินของป่าไม้ ทหาร หรือกรรมสิทธิของบุคคลอื่น

โดยผู้ซื้อสามารถให้ผู้ขายยื่นคำขอออกหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินตามประมวลกฎหมายที่ดินเพื่อพิสูจน์สิทธิว่าที่ดินดังกล่าวจะสามารถออกเอกสารสิทธิได้จริงเมื่อรัฐบาลมีประกาศเรียก โดยตรวจสอบได้กับสำนักงานที่ดินในท้องที่ซึ่งที่ดินตั้งอยู่

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 ปลูกสร้างบ้านหรืออาคารได้หรือไม่

ผู้ครอบครองที่ดินสามารถปลูกบ้าน หรือสร้างอาคารบนที่ดิน ภ.บ.ท.5 ได้ โดยยื่นขออนุญาตปลูกสร้างอาคารต่อ อบต. แล้วจึงนำใบอนุญาตก่อสร้างที่ อบต. ออกให้ไปขอบ้านเลขที่จากผู้ใหญ่บ้าน จากนั้นนำเลขที่บ้านไปขอออกทะเบียนบ้าน ณ ที่ว่าการอำเภอ เมื่อมีทะเบียนบ้านแล้วสามารถติดต่อขอใช้ไฟฟ้าและโทรศัพท์ได้ต่อไป

ยื่นขออนุญาตก่อสร้างบ้าน

ยื่นขออนุญาตก่อสร้างบ้าน ต้องเตรียมเอกสารอะไรบ้าง

จำนองสิ่งปลูกสร้างบนที่ดิน ภ.บ.ท.5 ได้หรือไม่

อาคาร โรงเรือน บนที่ดิน ภ.บ.ท.5 นั้นสามารถจำนองได้ แต่ผู้จำนองต้องเป็นเจ้าของอาคารโรงเรือนนั้นด้วย อ้างอิงจากหลักกฎหมายว่าด้วยการจำนอง โดยผู้จำนองต้องเป็นเจ้าของทรัพย์ที่จำนอง ซึ่งก็คืออสังหาริมทรัพย์ อันหมายรวมไปถึงทรัพย์ที่มีลักษณะถาวรและติดอยู่กับที่ดินด้วย

ที่ดิน ภ.บ.ท.5 ออกโฉนดได้ไหม

ในบรรดาที่ดินซึ่งประกาศขายอยู่ จะพบที่ดินซึ่งมีเอกสารสิทธิรับรองสิทธิในที่ดิน ได้แก่ โฉนดที่ดิน (น.ส. 4 จ.) หนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน (น.ส. 3 ก.) หนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน (น.ส. 3) หนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน (น.ค. 3) และหนังสือแสดงสิทธิในที่ดิน (ส.ป.ก. 4-01)

ประเภทโฉนดที่ดิน	ซื้อ-ขาย-โอน ได้หรือไม่
น.ส.4	ได้
น.ส.3 ก.	ได้
น.ส.3	ไม่ได้
น.ส.3 ข.